Vandrarane
Ratan Kumar Samadder
Ratan Kumar Samadder er fribyforfattar i Bergen sidan sommaren 2015. Han kjem frå ein landsby heilt sør i Bangladesh, der foreldra hadde ein liten gard. Ratan var flink på skulen, og faren bygde opp ein fiskehandel for å skaffa pengar slik at han kunne gå vidare etter folkeskulen.
Frå ungdomsskulen og oppover konkurrerer skulane i Bangladesh om fli
nke elevar. Han vart "headhunta" av ein lærar frå nabobygda . Læraren hadde mange bø
ker - og slik starta Ratan sitt litterære liv.
Der var berre ein landbruksskule i distriktet, der fekk han utdanning innan skogbruk. Kort etter at han var frerdig, fekk han sjanse til vidareutdanning innan økonomi slik at han kunne arbeida i bank. Slik lærte han å skriva på maskin/tastatur.
Han kjem frå ein hindu-familie, men er ikkje-praktiserande, og sterk tilhengar av den sterke sekulære tradisjonen i Bengal som var ei viktig drifkrafta bak lausrivinga frå Pakistan i 1972.
Motsetningane mellem denne sekulære tradisjonen og politiske gruperingar som appellerer til den muslimske majoriteten i landet, har prega heile den nyare historia i Bangladesh.
Banken fekk internett i 2007. Der såg han at folk skreiv om alt mogleg, og at mange hadde same meiningar som han sjølv. Det inspirerte han, og han tok til å skriva i 2008. Fyrst skreiv han ein roman på PCen i banken. I 2009 lånte han pengar og kjøpte sin eigen bærbare PC. Omtrent på same tid skjedde to viktige medierevolusjonari Bangfladesh: Det laga eit program som gjorde det mogleg å skriva på bengali på Internett. Og den fyrste fiberkabelen kom mellom Bangladesh og utlandet. Dermed vart internett vesentleg billegare, og talet på brukarar eksploderte.
Natar tok til å skriva i to sekulære bloggar som fekk ein veldig popularitet. Det kom for alvor til uttrykk i 2013, då det vart store demonstrasjonar mot eit rettsoppgjer etter omfattande massakrar mot intellektuelle som fann stad i 1975. Den såkalla Shabag-rørsla (sjå underside med videoar) fekk ei veldig tilslutting. Dette skjera motsetningane til dei konservative.
Akkurat korleis sambandet er mellom dei konservative politiske maktgrupperingane og dei såkalla jihadistane som tok til å angripa fortattarar, illustratrar og forleggarar er ikkje klart. Men desto klarare er resultata: I 2013 starta ein serie drap. I 2015 vart det offentleggjort ei liste på 84 intellektuelle som skulle drepast. og angrepa heldt fram. Natar var eit av namna på bloggen.
"Ein dag såg eg ein framand mann på kafeen der eg åt frukost. Då tenkte eg: I sag er det min tur"
Frå vener fekk han høyra om nettverket av fribyar - ICORN. Han klarte å koma i kontakt gjennom epost, og då gfjekk det ganske fort.
I fyrste del fortel han om barndom og oppvekst, utdanning, forfattarskapet, Shahbag-rørsla, drapsrekka - og flukta som førte han til Bergen.
Intervjuopptaket vart gjort i Studfio 1, Bergen Bibliotek den 8. november 2017. Intervjuar var Bjørn Enes, han har også gjort dokumentasjonsarbeidet. Intervjuet er på engelsk, dokumentasjonen er på norsk. Litt av bankgrunnsmaterialet er også på bengali.
(Passordet vert gjerna så snart natar har gitt klarsignal for det)
|
|
Chiku Ali
Første gang Chiku Ali kom til Norge, var det med en teatergruppe hun hadde vært med på å starte i Dar Es Salaam. I Bergen traff hun ham som skulle bli hennes første ektemann, og siden slutten av 1984 har Chiku Alis bodd i Norge. Men fortsatt holder hun kontakten med fedrelandet Tanzania, i form av ulike bistandsprosjekter som Kvinnefronten i Bergen er partner i.
I dette intervjuet forteller Chiku Ali om oppveksten i en landsby i Tanzania, der bestemoren var hennes viktigste omsorgsperson. Chiku var skoleflink og fikk stipend til å utdanne seg innen teater og kulturformidling. Her til lands har hun turnert vidt og bredt med Rikskonsertene, og har lang erfaring fra å jobbe med flyktninger.
Intervjuet fant sted 20.10.2017, og intervjuer var Bjørn Enes. Dokumentasjonsarbeidet er gjort av *Siri Lindstad.
Stikkord om innhaldet i intervjuet:
(Tala til venstre er tidskodar - minutt og sekund frå start. Blå tidskodar er klikkbare.
Du kan laga eigne peikarar ved å erstatta time (h) minutt (m) og sekund (s) i denne nettadressa:
https://vimeo.com/245582660#t=1h30m40s)
|
|
|
Semir Mujkic
Semir vaks opp i Tuzla i det gamle Jugoslavia. Han tok utdanning som klassisk musikar. Frå slutten av 1980-talet vaks spenningane i Jugoslovia, og sjølv om det ikkje var sterke motsetningar lokalt i Tuzla, nådde borgarkrigen etter kvart fram der og. Semir og kona forsto at det var i ferd med å bera galt av stad, tok sonen (3år) og nokre få ting med seg og sette seg i bilen. Ikkje langt frå byen kom dei til ei militær vegsperring - der fekk dei høyra at krigen o var i full gang attom dei. Dei hadde ingen plan, ville berre vekk - og køyrde mot nord. Til sist havna dei i Noreg. Semir fortel om ein svært vanskeleg periode med djup depresjon som asylsøkar. Til slutt tok kona tak i han og sa at han måtte slutta å syrgja og koma seg i gang med eit nytt liv. Han fekk bli med på eit kurs om musikkterapi på Sandane i Sogn og Fjordane.
I dette intervjuet fortel han om ei lang historie der migrasjon og musikk er to vikgtige gjennomgangstema. I dag arbeider han som musikkterapeut med born og unge. "Mine eigne livserfaringar er en viktigaste ressursen eg har når eg møter unge menneske som har det vanskeleg" seier han.
Stikkord om innhaldet i intervjuet:
(Tala til venstre er tidskodar - minutt og sekund frå start. Blå tidskodar er klikkbare.
Du kan laga eigne peikarar ved å erstatta time (h) minutt (m) og sekund (s) i denne nettadressa:
https://vimeo.com/246788639#t=1h17m14s)
|
|
|
| Vedlegg:
LoggSemirMujkic.pdf
Kim Nga Dao Bratland
Kim Nga Dao Bratland er barne- og ungdomsarbeidar på Møhlenpris skule i Bergen. I dette intervjuet fortel ho om oppveksten under krigane i Vietnam. Etter at Nord-Vietnam vann i 1975, flykta fleire og fleire i familien. To sysken overlevde dramatiske flukthistorier, ein bror kom til Kanada og ei syster kom til Australia.
Sjølv forsøkte ho og å flykta i 1981, men mislukkast. I staden fekk ho arbeid ved eit dukketeater i Saigon. Ho hadde gått i fransk skule, og snakka både fransk og engelsk. Difor vart ho tolk når teateret eller kulturdepartementet fekk besøk. Slik kom ho i kontakt med nordmannen som i dag er mannen hennar. Dei gifta seg i 1993, og ho fekk flytta til Noreg året etter.
Ho arbeidde hardt for å læra seg norsk, fekk arbeid i ein barnehage i 1996 og på Møhlenpris skule i -98. Der arbeider ho framleis. Ho fortel om møtet med norsk mat, norsk språk, norsk kultur, religiøsitet og dilemma med å leva mellom kulturar.
Ho reflekterer om identitet, om sonen som har budd 12 år i Vietnam, sju år i Noreg, 16 år i London - og som nå skal flytta til Australia. Og ho delar tvilen sin om kor ho sjølv skal gravleggjastnår den tid kjem.
Memoaret er ein del av samarbeidsprosjektet «Rom for møter» der Bergen offentlige Bibliotek og Memoar deltek. Opptaket vart gjort 7. august 2017. Intervjuar var Bjørn Enes. Han har også gjort dokumentasjonsarbeidet i etterkant.
Stikkord om innhaldet i intervjuet:
(Tala til venstre er tidskodar - minutt og sekund frå start. Blå tidskodar er klikkbare.
Du kan laga eigne peikarar ved å erstatta minutt (m) og sekund (s) i denne nettadressa:
https://vimeo.com/229578917#t=132m29s )
|
|
|
Gunda Kārkliņa
Memoar: Gunda vaks opp i Tirza, aust i Latvia. Barne- og ungdomsåra hennar var prega av livet i Sovjetunionen. Ho likte seg i barneorganisasjonen Unge Pionerar, dei lærte å marsjera, helsa Partiet og svara på spoørsmål om samfunnsliv og politikk. Men dei levde eit liv heime, og eit anna ute og på på skulen. Dei feira jul og påske i løynd, og når dei vaksne kom saman og drakk brennevin, song dei latviske fridomssongar.
Ho tok lærarskulen og kom til Riga i 1987. Då var det begynt med demonstrsjonar rundt fridomsstatua. Då song dei ope for alle, sjølv om dei risikerte arrestasjon. Det var m,eir og meir spent, heilt fram til barrikadetida i 1991. Den 7. januar, den mest dramatiske dagen av dei alle, låg ho på sjukehus og fødde dotter si. Etter fridomen var livet vanskeleg - men det var likevel ei stor glede i alle. Det var ikkje før ti år seinare, når alt tok til å gå betre, at folk tok til å klaga.
Sjølv kom ho til Noreg fyrste gong i 1993, ho fekk eit friår på Birkeland Folkehøgskule i Agder. I mange år var ho i Noreg på sommarjobb. Ho hadde alltid dotteras med - pog kdlå ho vart vaksen og skulle studera, søkte ho seg til Bergen. Der fylgde Gunda med.
"Noreg har blitt det andre heimlandet mitt", seier ho. "Nokre menneske må leva mellom to land.."
Opptaket er gjort i Studio 1 i Bergen Bibliotek den 7. juni 2017. Intervjuar var Bjkørn Enes frå Memoar. Intervjuet er ein del av Hordaland Fylkesbibliotek, Innvandrarrådet og Memoar sitt prosjekt "Rom for møter".
Stikkord om innhaldet i intervjuet:
(Tala til venstre er tidskodar - minutt og sekund frå start. Blå tidskodar er klikkbare.
Du kan laga eigne peikarar ved å erstatta minutt (m) og sekund (s) i denne nettadressa:
https://vimeo.com/228782404#t=33m40s )
|
|
|
Mor hennar var innvandra frå Polen då tidene var svært vanskelege der på 20-talet, like etter den fyrste uavhengighetsperioden i Latvia.
Gunda tok lærarskulen i Liepaja heilt ute ved kysten i vest, og i 1987 kom ho til Riga.
Ho fortel mellom anna om rockoperaen "Lacplesis" som fekk stor betyding for fridomsrørsla som vaks fram i dei åra då ho var ny i Riga. Les meir om operaen i Wikipedia. Heile operaen er tilgjengeleg på YouTube
Bileta under er Google-bilete frå Tirza:
1-5 of 5